Sa sto godina tradicije u obrazovanju pilota i stručnjaka, vazduhoplovne institucije u Beogradu i Vršcu stekle su ugled kao centri obrazovanja ne samo domaćih kadrova, već i polaznika iz mnogih evropskih i afričkih zemalja.
Danas, Vazduhoplovna akademija kao Nacionalni vazduhoplovni trening centar u svom sastavu ima srednju stručnu vazduhoplovnu školu, visoku školu strukovnih studija i eksternu nastavnu bazu u Vršcu.
Nedavno je povodom veka obrazovanja pilota u Srbiji organizovan najveći civilno-vojni aero-miting ove godine u našoj zemlji, kome je prisustvovalo oko 15.000 ljudi. U velikom spektaklu na nebu iznad Vršca učestvovalo je preko 50 letelica Vojske Srbije, Ministarstva unutrašnjih poslova, nacionalne avio-kompanije Air Serbia, Vazduhoplovne akademije, kao i privatnih avio-kompanija i sportske avijacije.
Vazduhoplovna akademija podsetila je tada javnost da svoju dugu istoriju i podelila zanimljive činjenice koje vam prenosimo.
Pre 100 godina, 22. septembra 1924. godine, u Beogradu je otvorena Državna srednja tehnička škola u zgradi koju je projektovao arhitekta Josif Bukavac. Bio je njen osnivač, profesor i direktor. Ova zgrada u Bulevaru vojvode Bojovića od tada postaje svedok razvoja srpske industrije, obrazovanja i vazduhoplovstva. Već od 1930. godine, škola je počela saradnju sa Ministarstvom vojske i mornarice kroz obrazovanje vojnih kadrova, uz osnivanje jedriličarskog kluba kao dela Kraljevskog Aero-kluba „Naša krila”.
Tokom Drugog svetskog rata zgrada na Dorćolu bila je oštećena, a škola je nastavila rad na drugim lokacijama.
U međuvremenu, u Vršcu, gradu koji je 1925. postao domaćin prvog aero-kluba „Naša krila”, oformljen je centar za obuku pilota jedriličara, koji je 1947. postao deo Civilnih vazduhoplovnih vlasti Jugoslavije. Godine 1954, u Vršcu je osnovan Državni vazduhoplovni centar, gde su se obučavali padobranci, piloti i modelari.
Pod upravom JAT-a od 1972. do 2010. godine, ovaj centar je obrazovao preko 2.000 pilota iz celog sveta. Vazduhoplovni centar u Vršcu 2010. godine postaje deo SMATSA (Kontrola letenja Srbije i Crne Gore), a u Akademiji u Beogradu ponove se školuju kadrovi za Ratno vazduhoplovstvo i protivvazduhoplovnu odbranu.
Od decembra 2011. godine, Vazduhoplovna akademija dobija ovlašćenja za sertifikaciju vazduhoplovno-tehničkog osoblja, priznata od strane Evropske agencije za bezbednost vazdušnog saobraćaja. Prekretnica u njenom razvoju bila je i odluka Vlade Republike Srbije iz maja 2021. godine, kojom je Vazduhoplovna akademija preuzela Vazduhoplovni centar Vršac i osnovala Visoku školu strukovnih studija.
Danas, tačno jedan vek kasnije, Vazduhoplovna akademija predstavlja najveći evropski potencijal za obuku pilota aviona i pilota helikoptera, avio-inženjera, kontrolora letenja, avio-mehaničara i drugih vazduhoplovnih specijalista.
Istorija vazduhoplovstva u Srbiji
Prvi pokušaji letenja u Srbiji beleže se početkom 20. veka. Jedan od pionira srpskog vazduhoplovstva, Ivan Sarić, napravio je prvi avion u Subotici 1910. godine i uspešno leteo njime. Tokom balkanskih ratova, Srbija je jedna od prvih zemalja u svetu koja je upotrebila avione u vojne svrhe.
Kompanija Aeroput, prva jugoslovenska civilna aviokompanija, osnovana je 1927. godine. Aeroput je povezao Beograd sa brojnim gradovima u regionu i Evropi, poput Zagreba, Ljubljane, Beča i Pariza, čime je obezbeđen redovan civilni vazdušni saobraćaj.
Između dva svetska rata, Srbija je proizvodila avione, a ne automobile. Takođe, kralj Aleksandar Karađorđević bio je prvi evropski monarh koji je leteo avionom.
Jugoslovenska nacionalna aviokompanija JAT osnovana je 1947. godine, nasledivši Aeroput. Čuveni JAT nasledila je kompanija Air Serbia.
Ova bogata tradicija svedoči o Srbiji kao zemlji sa dubokim korenima u avijaciji, koja je ostavila trag kroz školovanje generacija pilota, mehaničara i vazduhoplovnih inženjera za domaće i strane potrebe.
